Zwyczajowo to rodzina zajmuje się organizacją pogrzebu zmarłego. Co jednak w sytuacji, gdy nieżyjący był osobą samotną, nie miał krewnych lub nie utrzymywał z nimi kontaktów? Kto wówczas jest odpowiedzialny za pochowanie ciała?

Kto odpowiada za organizację pogrzebu? Ogólne zasady

 Co do zasady, prawo do pochowania ciała przysługuje najbliższej rodzinie zmarłego. Za organizację pogrzebu może zatem odpowiadać:

  • współmałżonek,
  • krewni zstępni, czyli dzieci, wnuki i prawnuki,
  • krewni wstępni, czyli rodzice, dziadkowie i pradziadkowie,
  • krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa, czyli rodzeństwo, bratankowie, siostrzeńcy,
  • krewni powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, tj. teściowie.

Wbrew jednak pozorom ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych nie nakłada na rodzinę obowiązku organizacji pogrzebu. Krewni nie muszą realizować prawa do pochówku członka rodziny. Kto wówczas odpowiada za organizację pogrzebu? W takiej sytuacji zastosowanie znajduje procedura przewidziana w przypadku osób samotnych.

Pogrzeb osoby samotnej – kto za niego odpowiada?

 Zazwyczaj organizacją pogrzebu zajmuje się najbliższa rodzina nieżyjącego. Zdarza się jednak, że zmarły nie miał krewnych lub od lat nie utrzymywał z nimi kontaktów. Kto wówczas powinien zająć się pochówkiem?

Zgodnie ww. ustawą w takiej sytuacji za organizację pogrzebu odpowiada gmina, na której terenie nastąpił zgon, a konkretnie – lokalny ośrodek pomocy społecznej. Jest on zobowiązany do dokonania pochówku także wtedy, gdy rodzina zmarłej osobie zrezygnuje z przysługującego jej prawa do organizacji pogrzebu. Na koszt gminy chowani są również bezdomni.

Co ważne, pochówkiem osoby samotnej mogą zająć się również osoby, które się do tego dobrowolnie zobowiążą. Mowa tutaj np. o przyjaciołach, sąsiadach czy też kolegach z pracy. Pogrzeb może zorganizować także związek wyznaniowy, a nawet pracodawca. Żeby pochować zwłoki na cmentarzu, wymagana jest karta zgonu z adnotacją Urzędu Stanu Cywilnego o zarejestrowaniu śmierci i ewentualnie zezwolenie prokuratora, jeśli zachodzi podejrzenie, że zgon był wynikiem przestępstwa.

Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy w przypadku pogrzebu osoby samotnej?

 Wypłacany przez ZUS lub KRUS zasiłek pogrzebowy to świadczenie przeznaczone na pokrycie kosztów organizacji pogrzebu. Wypłaca się go osobie, która poniosła wydatki związane z pochówkiem. Nie musi to być zatem członek rodziny, lecz także przyjaciel, sąsiad, pracodawca czy też przedstawiciel ośrodka pomocy społecznej, kościoła lub związku zawodowego, który pokrył koszty pogrzebu.

Jeżeli organizacją pochówku zajmuje się osoba spoza rodziny, zasiłek pogrzebowy zostanie wypłacony po przedstawieniu przez nią rachunków dokumentujących poniesione wydatki i w kwocie równej przeznaczonym na ten cel środkom, jednak nie wyższej niż wysokość przysługującego w danym momencie świadczenia. Jeżeli organizator pogrzebu poniesie wyższe koszty, nie otrzyma rekompensaty. Wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego należy złożyć przed upływem roku od śmierci.

Jeśli nie pogrzeb, to co? Co jeszcze można zrobić z ciałem zmarłego?

 Ciało osoby zmarłej może również zostać przekazane szkole wyższej do celów naukowych. Żeby jednak tak się stało, jeszcze za życia należy sporządzić odpowiednie zaświadczenie. Uczelnia natomiast musi wystąpić z wnioskiem o wydanie zwłok do celów dydaktycznych do odpowiedniego starosty. W takiej sytuacji koszty związane z transportem ciała ponosi szkoła wyższa.

Chociaż zazwyczaj to najbliżsi zmarłego organizują jego pogrzeb, zdarzają się sytuacje, kiedy to osoby niespokrewnione lub inne instytucje (np. związki wyznaniowe) dobrowolnie przejmują ten obowiązek. Jeżeli tak się nie dzieje, wówczas to gmina, w której nastąpił zgon, odpowiada za pochówek. Najczęściej dotyczy to osób samotnych, bezdomnych i tych, które nie utrzymywały kontaktów z rodziną. Dzięki temu żadna osoba zmarła nie pozostaje bez godnego pochówku.

źródło: MORTIS Zakład Pogrzebowy Warszawa